درس نهم

آیه اول:  وَ سِیقَ الَّذِینَ کَفَرُواْ إِلىَ‏ جَهَنَّمَ زُمَرًا  حَتىَّ إِذَا جَاءُوهَا فُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَ قَالَ لَهُمْ خَزَنَتهَُا أَ لَمْ یَأْتِکُمْ رُسُلٌ مِّنکُمْ یَتْلُونَ عَلَیْکُمْ ءَایَاتِ رَبِّکُمْ وَ یُنذِرُونَکُمْ لِقَاءَ یَوْمِکُمْ هَاذَا  قَالُواْ بَلىَ‏ وَ لَکِنْ حَقَّتْ کلَِمَةُ الْعَذَابِ عَلىَ الْکَفِرِینَ(71)زمر

ترجمه: و کسانی که کافر شدند رانده شوند به سوی جهنم گروه گروه چون بدانجا رسند درهای آن گشوده شود و نگهبانان (دوزخ) به آنها می گویند: آیا رسولانی از خودتان برایتان نیامدند که آیات پروردگارتان بخوانندو ملاقات این روز را به شما هشدار دهند؟

می گویند: آری اما فرمان عذاب مسلّم شده است برکافران

 پیام آیات: 1- جهنم دارای چندین در(هفت در) است که راه های ورود گروه های مختلف جهنمیان است

2-    بیانگر حضور دسته جمعی کنار در پیشگاه خدا.

3-اقرار بر صدق وعده پیامبران در ملاقات پروردگار

آیه دوم: قِیلَ ادْخُلُواْ أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَلِدِینَ فِیهَا  فَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَکَبرِِّینَ(72)زمر

گفته شود: داخل شوید از درهای جهنم جاودانه درآن بمانیم چه بد جایگاهی است جایگاه متکبّران

پیام آیه:

1-    « قیل ادخلواو أبواب جهنم خالدین فیها»منظور از جهنم اخروی است. 

2-    جهنم جایگاه کفار متکبر                                 

آیه سوم: وَ سِیقَ الَّذِینَ اتَّقَوْاْ رَبهَُّمْ إِلىَ الْجَنَّةِ زُمَرًا  حَتىَّ إِذَا جَاءُوهَا وَ فُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَ قَالَ لهَُمْ خَزَنَتهَُا سَلَامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَلِدِینَ(73)زمر

ترجمه: و آنان را که از پروردگارشان پروا کردند گروه گروه به سوی بهشت می برند چون بدانجا رسند در حالی که درهای بهشت گشوده می شوند و نگهبانان (بهشت) به آنان می گویند: سلام برشما! پاک شدید داخل (بهشت) شوید و جاودانه در آن بمانید

پیام آیات:

 1- بهشت دارای چند در (هشت در) است که راههای ورود گروه های مختلف بهشتیان است

2- سخن نگهبانان بهشت به متقین این است که : « سلام برشما پاک شدیدداخل شوید و جاودانه در آن بمانید.»

3- بهشتیان پس از ورود بهشت خداوند را ستایش می کنند و به خاطر اینکه به وعده اش درباره ی آنها عمل کرد و آنها را وارث بهشت گردانید.

4-برای بهشتیان عبارت« و فتحت أبوابها » به کار رفته در حالی که برای جهنمیان از عبارت فتحت أبوابها استفاده شده است «واو» در عبارت « و فتحت أبوابها» واو حالیه است که نشانده ی این موضوع است که بهشت در حال استقبال از بهشتیان است و هنگامی که متقین به بهشت می رسند درهای آنرا به روی خود گشوده می یابند

آیه چهارم: وَ قَالُواْ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى صَدَقَنَا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا الْأَرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ حَیْثُ نَشَاءُ  فَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِینَ(74)زمر

ترجمه : وآنها می گویند: ستایش مخصوص خدایی است که به وعده ی خویش درباره ی ما عمل کرد و زمین را به ما میراث داد که در بهشت جای گیریم در هر جا که بخواهیم چه خوب است پاداش عمل کنندگان

آیه پنجم: فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ(7)وَ مَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ(8) زلزال

ترجمه: پس هر که به اندازه ی ذره ای نیکی کند آن را می بیند و هرکس به اندازه ی ذره ای بدی کند آن را می بیند

پیام آیات:

 1- پاداش و کیفر در روز قیامت صورت حقیقی عمل انسان است

3-    درعرصه ی قیامت تصویر اعمال انسان یا گزارشی از عمل انسان نمایش داده نمی شود بلکه خود عمل نمایان می شود و هر کس عین عمل خود را می بیند(یره )

دانلود

درس هشتم

آیه اول:  وَ نُفِخَ فىِ الصُّورِ فَصَعِقَ مَن فىِ السَّمَاوَاتِ وَ مَن فىِ الْأَرْضِ إِلَّا مَن شَاءَ اللَّهُ  ثمُ‏َّ نُفِخَ فِیهِ أُخْرَى‏ فَإِذَا هُمْ قِیَامٌ یَنظُرُونَ(68)وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبهَِّا وَ وُضِعَ الْکِتَابُ وَ جِاْى‏ءَ بِالنَّبِیِّنَ وَ الشهَُّدَاءِ وَ قُضىِ‏َ بَیْنهَُم بِالْحَقّ‏ِ وَ هُمْ لَا یُظْلَمُونَ(69)زمر

ترجمه : و در صور (شیپور) دمیده می شود پس بیهوش می شود هر که در آسمانها و هر که در زمین است مگر کسی که خدا بخواهد پس بار دیگر در آن دمیده شود پس آنان ایستاده می نگرند و زمین به نور پروردگارش روشن می شود و کتاب قرار داشته می شود و پیامبران و گواهان آورده شوند و میان آنها به حق داوری می شود و به ایشان ستم نمی شود و هرکس که بطور کامل دریافت می کند آنچه را انجام داده است و او (خدا) به آنچه انجام می دهد آگاه تر است

پیام آیات:

 1- برپایی قیامت دارای دو مرحله است که هر مرحله ی آن با نفخ صور آغاز می شود

2- .« فصعق من فی السماوات...........»بعد از نفخ صور اول « مرحله ی اول قیامت » همه ی اهل آسمانها و زمین مدهوش می شوند غیر از کسانی که خدا خواسته است3- با نفخ صور اول بساط حیات انسان و سایر موجودات برچیده می شود

4- « و نفخ فیه اخری » : با نفخ صور دوم مرحله ی دوم قیامت آغاز می شودکه شامل وقایع زیر است.

1) « ثم نفخ فیه اخری»: نفخ صور دوم

2) « فإذا هم قیام ینظرون»: زنده شدن انسانها

3) « و آشرقت الأرض بنور ربّها »: روشن شدن زمین به نور خدا ( یعنی حقیقت وقایعی که بر زمین گذشته مشخص می شود)

4) « و وضع الکتاب»: برپا شدن دادگاه عدل الهی و دادن نامه ی اعمال

5) « جای ء بالنبیین و الشهداء»: حضور شاهدان و گواهان (پیامبران وامامان- فرشتگان الهی – اعضای بدن)

6) « و قضی بینهم بالحق و هم لا یظلمون»: قضاوت بر معیار حق

آیه دوم: وَ نَضَعُ الْمَوَازِینَ الْقِسْطَ لِیَوْمِ الْقِیَمَةِ فَلَا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَیًْا  وَ إِن کَانَ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِّنْ خَرْدَلٍ أَتَیْنَا بِهَا  وَ کَفَى‏ بِنَا حَاسِبِینَ(47) انبیاء

ترجمه: ما ترازوهای دادگری را در روز قیامت برپا می کنیم پس به هیچ کس کمترین ستمی نشود و (عمل انسان ) اگر به اندازه ی دانه خردلی باشد آن را بیاوریم و ما برای حسابرسی کافی هستیم

پیام آیه: 1- بیانگر قضاوت بر معیار حق در مرحله ی دوم قیامت است

2-خود خدا برای حسابرسی اعمال کافی است.

3-بیانگر ضرورت معاد

آیه سوم : فَأَمَّا مَنْ أُوتىِ‏َ کِتَابَهُ بِیَمِینِهِ فَیَقُولُ هَاؤُمُ اقْرَءُواْ کِتَابِیَهْ(19)حاقه

پیام آیه:

1-    در قیامت پرونده اعمال درستکاران بدست راست آنان داده می شود.

2- صالحین یا نیکوکاران در خواست قرائت یا خواندن نامه عمل خودرا از دیگران دارند

آیه چهارم: وَ أَمَّا مَنْ أُوتىِ‏َ کِتَابَهُ بِشِمَالِهِ فَیَقُولُ یَالَیْتَنىِ لَمْ أُوتَ کِتَابِیَهْ(25)حاقه

پیام آیه: 1- در قیامت پرونده اعمال مجرمین بدست چپ آنان داده می شود.

2- مجرمین در قیامت آرزویمی کنند که کاش نامه عمل به آنان داده نمی شد.

آیه پنجم: وَ الْوَزْنُ یَوْمَئذٍ الْحَقُّ  (8) اعراف

ترجمه: سنجش کردن در آن روز بر اساس حق است.

پیام آیه : معیار و وسیله ی سنجش اعمال حق است یعنی به میزانی که اعمال مشتمل بر حق باشد ارزشمند و سنگین است و در غیر این صورت سبک خواهد بود و وزنی نخواهد داشت.

آیه ششم: مِنهَْا خَلَقْنَاکُمْ وَ فِیهَا نُعِیدُکُمْ وَ مِنهَْا نخُْرِجُکُمْ تَارَةً أُخْرَى‏(55)طه

ترجمه: شما را از آن (زمین) خلق کردیم و به آن بازمی گردانیم و شما را بار دیگر از آن خارج می کنیم

پیام آیه :

1-پدیده مطرح در آیه خاک وموضوع مطرح در آن معاد است (از خاک به خاک و دوباره از خاک )

2- بیانگر زنده شدن انسان ها در قیامت و اشارهبه مرحله دوم قیامت دارد.

3- از دلایل امکانی معاد است یا امکان وجود معاد را ثابت می کند .

4-« ومنها نخرجکم تارة اخری»: خروج انسانها از زمین در قیامت مربوط به مرحله ی دوم و پس از نفخ صور دوم می باشد

دانلود

درس هفتم

آیه اول: حَتىَّ إِذَا جَاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ رَبّ‏ِ ارْجِعُونِ(99)لَعَلىّ‏ِ أَعْمَلُ صَالِحًا فِیمَا تَرَکْتُ  کلاََّ  إِنَّهَا کلَِمَةٌ هُوَ قَائلُهَا  وَ مِن وَرَائهِم بَرْزَخٌ إِلىَ‏ یَوْمِ یُبْعَثُونَ(100)مومنون

ترجمه: آنگاه که مرگ یکی از آنها برسد می گوید: پروردگارا! مرا (به زندگی) بازگردانید شاید عمل صالحی انجام دهم آنچه را در گذشته ترک کرده ام هرگز! این صرفاً سخنی است که او می گوید در حالی که پیش روی آنها برزخ و فاصله ای است تا روزی که برانگیخته شوند.

پیام آیات:

1- بین مرگ و قیامت (یوم یبعثون) فاصله ای وجود دارد که به آن عالم برزخ می گویند. برزخ در لغت به معنای فاصله و حایل میان دو چیز است.

2- یکی از ویژگی های عالم آن است که قدرت درک و آگاهی انسانها افزون می گردد.

3- عبارت«رب ارجعون لعلی اعمل صالحاً فیما ترکت» ویژگی دیگر عالم آن است که برزخ دوره ی عمل نیست و از دست انسان کاری برنمی آید.

آیه دوم: انَّ الَّذِینَ تَوَفَّئهُمُ الْمَلَئکَةُ ظَالِمِى أَنفُسِهِمْ قَالُواْ فِیمَ کُنتُمْ  قَالُواْ کُنَّا مُسْتَضْعَفِینَ فىِ الْأَرْضِ  قَالُواْ أَ لَمْ تَکُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتهَُاجِرُواْ فِیهَا  فَأُوْلَئکَ مَأْوَئهُمْ جَهَنَّمُ  وَ سَاءَتْ مَصِیرًا(97) نساء

ترجمه: همانا کسانی که ملائکه جانشان را می گیرند در حالی که ستم کار به خویش اند، (ملائکه) می گویند: درچه حال بودید؟ می گویند: ما در زمین از مستضعفان بودیم. (ملائکه) می گویند: مگر زمین خدا وسیع نبود تا درآن مهاجرت کنید؟ پس جایگاه آنها دوزخ است و (دوزخ) بد سرانجامی است.

پیام ایه:

 1- پس از مرگ، فعالیت های حیاتی بدن متوقف می شود، اما فرشتگان روح انسانها را توفّی می کنند، یعنی روح انسانها را به طور تمام و کامل دریافت می کنند.

2- این آیه بیانگر گفت و گوی ظالمین با ملائکه که بلافاصله پس از مرگ در عالم برزخ است که نشان می دهد در عالم برزخ روح همچنان فعالیت آگاهانه ی خویش را ادامه می دهد. اولین سوال فرشتگان از ظالمین در عالم برزخ که در چه حال بودید؟

3- « قالوا کنّا مستضعفین فی الارض» پاسخ ظالمان به فرشتگان در عالم برزخ است که می گویند ما در زمین از مستضعفان بودیم.

5- در پاسخ این که ظالمان خود را مستضعف و ناتوان در زمین می شمرند فرشتگان به آنها می گویند: مگر زمین خدا وسیع نبود تا درآن مهاجرت کنید؟ دومین سؤال فرشتگان از ظالمان در عالم برزخ

آیه سوم: الَّذِینَ تَتَوَفَّئهُمُ الْمَلَئکَةُ طَیِّبِینَ  یَقُولُونَ سَلَامٌ عَلَیْکُمُ ادْخُلُواْ الْجَنَّةَ بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ(32) نحل

ترجمه: آنان که فرشتگان دریافتشان می کنند در حالی که پاکیزه اند به آنها می گویند: سلام برشما، وارد بهشت شوید به خاطر اعمالی که انجام می دادید.

پیام آیه:

 1- پاکان پس از مرگ با سلام فرشتگان در عالم برزخ مواجه می شوند.

2-«سلام علیکم ادخلوا الجنة بما کنتم تعملون»: اولین سخن فرشتگان در عالم برزخ به پاکان

3- مقصود از « الجنة» در این آیه بهشت برزخی است.

4-    بخشی از پاداش و جزای مردم در عالم برزخ داده می شود

5-    توجّه: برای پاکان از فعل « تتوفّاهم» استفاده شده و برای ظالمان «توفّاهم » به کار رفته است.

6-    بکار رفتن کلمه توفی غیر مادی بودن روح را ثابت می کند.

آیه چهارم: فَوَقَاهُ اللَّهُ سَیَِّاتِ مَا مَکَرُواْ وَ حَاقَ بَِالِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذَابِ(45)النَّارُ یُعْرَضُونَ عَلَیهَْا غُدُوًّا وَ عَشِیًّا  وَ یَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُواْ ءَالَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ(46) غافر

ترجمه: پس خدا او را حفظ کرد از بدی های نیرنگ آنان و احاطه کرد آل فرعون را بدترین عذاب آنان برآتش عرضه می شوند هر بامداد و شامگاه و آنگاه که قیامت برپاشود (فرمان می رسد) وارد کنید آل فرعون را در شدید ترین عذاب

پیام آیات:

 1- « وقاه بال فرعون سوء العذاب» مربوط به غرق شدن فرعونیان است.

2- « النار یعرضون علیها غدواً و عشیاً» در ارتباط با جهنم برزخی است. بخشی از جزای مردم در عالم برزخ داده می شود بدین ترتیب کافران در « جهنم برزخی» روزگار می گذرانند.

3- « ویوم تقوم الساعة » : یکی از نامهای روز قیامت است.

4- « ادخلوا آل فرعون اشد العذاب» : جهنم اخروی

آیه پنجم: إِنَّا نحَْنُ نُحْىِ الْمَوْتىَ‏ وَ نَکْتُبُ مَا قَدَّمُواْ وَ ءَاثَرَهُمْ .(12) یس

ترجمه: همانا ما مردگان را زنده می کنیم و اعمالی را که پیش فرستاده اند و آثار بعدی آنها را ثبت می کنیم.

پیام آیه:

 1- « انا نحن نحی الموتی» اشاره دارد به زنده شدن مردگان پس از نفخ صور دوم

2- « ما قدموا » : اعمال ما تقدم که پرونده ی آنها با مرگ بسته می شود

3- « و ءاثرهم» : اعمال ما تأخر که در برزخ همچنان باعث تغییر در پرونده ی اعمال انسان می شود.

آیه ششم: ینَبأ الْانسَانُ یَوْمَئذِ  بِمَا قَدَّمَ وَ أَخَّرَ(13)قیامت

ترجمه: در آن روز انسان باخبر می شود و از آنچه پیش فرستاده و آنچه پس از خود کسب کرده است

پیام آیه:

1- مقصود از « یومئذ» روز قیامت است.

2- عبارت« ما قدم » اشاره دارد به اعمال ما تقدّم

3- عبارت« وأخر» اشاره دارد به اعمال ما تأخّر که در برزخ باعث تغییر در پرونده ی اعمال  آدمی می شوند

4- آگاهی انسان از اعمالش مربوط به مرحله دوم قیامت است

درس ششم

آیه اول: اللَّهُ لَا إِلَه إِلَّا هُوَ  لَیَجْمَعَنَّکُمْ إِلىَ‏ یَوْمِ الْقِیَامَةِ لَا رَیْبَ فِیهِ  وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ حَدِیثًا(87)نساء

ترجمه: الله خدایی است که هیچ معبودی جز او نیست حتماً شما را جمع می کند در روز رستاخیز که هیچ شکّی در آن نیست و چه کسی از خداوند راستگوتر است.

پیام آیه :

 1-« لیجمعنکم الی یوم القیامة لا ریب فیه» : معاد امری حتمی الوقوع و تخلف ناپذیر است.

2- خداوند در وعده ای که به انسان ها می دهد، راست گوست و قیامت حتماً رخ خواهد داد. « و من اصدق من الله حدیثاً»

3- « الله لا اله الّا هو»: توحید ذاتی و توحید عملی

آیه دوم: أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاکُمْ عَبَثًا وَ أَنَّکُمْ إِلَیْنَا لَا تُرْجَعُونَ(115)مومنون

ترجمه: آیا پنداشته اید که شما را بیهوده آفریده ایم و شما به سوی ما بازگردانده نمی شوید؟

پیام آیه:

 1- خداوند انسان ها را عبث نیافریده بلکه خلقت آنها هدف دار بوده است.

2- همه ی انسان ها به پیشگاه خداوند بازمی گردند.

3-بیانگر ضرورت معاد در پرتو حکمت الهی است.

آیه سوم: وَ مَا خَلَقْنَا السَّمَاءَ وَ الْأَرْضَ وَ مَا بَیْنهَُمَا بَاطِلًا  ذَالِکَ ظَنُّ الَّذِینَ کَفَرُواْ  فَوَیْلٌ لِّلَّذِینَ کَفَرُواْ مِنَ النَّارِ(27) أَمْ نَجْعَلُ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ کَالْمُفْسِدینَ فِی الْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقینَ کَالْفُجَّارِ (28)ص

ترجمه: و ما آسمان و زمین و آنچه را میان آنهاست بیهوده خلق نکردیم این گمان کسانی است که کافر شده ند پس وای بر کافران از آتش

پیام آیه:

1- خداوند موجودات جهان را باطل نیافریده بلکه خلقت آنها هدف دار بوده است.

2- «ذلک ظنُّ الذین کفروا» : کافران گمان می کنند که جهان بی هدف خلق شده است. 3- بیانگر ضرورت معاد در پرتو حکمت الهی است.

آیه چهارم: أَمْ نجَْعَلُ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ کاَلْمُفْسِدِینَ فىِ الْأَرْضِ أَمْ نجَْعَلُ الْمُتَّقِینَ کاَلْفُجَّارِ(28)

ترجمه: آیا کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام دادند همچون مفسدان در زمین قرار می دهیم؟ یا پرهیزکاران همچون بدکاران قرارمی دهیم؟

پیام آیه:

1- سرنوشت مؤمنان با کافران متفاوت خواهد بود و خداوند یکسان با آنها رفتار نخواهد کرد.

2- بیانگر ضرورت معاد در پرتو عدل الهی است.

 دانلود

درس پنجم

آیه اول: ما خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ مَا بَیْنَهُمَا إِلَّا بِالحَْقّ‏ِ وَ أَجَلٍ مُّسَمًّى  وَ الَّذِینَ کَفَرُواْ عَمَّا أُنذِرُواْ مُعْرِضُونَ(3)احقاف

ترجمه: که خداوند نیافریده است آسمانها و زمین را و آنچه را میان آن دو است جز به حق و سرآمدی مشخص؟

[ما] آسمانها و زمین و آنچه را که میان آن دو است جز به حقّ و [تا] زمانى معیّن نیافریدیم، و کسانى که کافر شده‏اند، از آنچه هشدار داده شده‏اند رویگردانند. (3)

پیام آیه:

 1- خلقت جهان و موجودات هدفدار و حکیمانه است.

2-خداوند برای هر موجودی اجل (مدّت) معینی قرار داده است.

3-    اعراض(روی گردانی) کفار از مسئله معاد را بیان می کند

آیه دوم: قُلْ سِیرُواْ فىِ الْأَرْضِ فَانظُرُواْ کَیْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ  ثُمَّ اللَّهُ یُنشِئُ النَّشْأَةَ الاَْخِرَةَ  إِنَّ اللَّهَ عَلىَ‏ کُلّ‏ِ شىَ‏ْءٍ قَدِیرٌ(20)عنکبوت

ترجمه: بگو: «در زمین بگردید و بنگرید چگونه آفرینش را آغاز کرده است سپس [باز] خداست که نشئه آخرت را پدید مى‏آورد خداست که بر هر چیزى تواناست.» (20)

پیام آیات:

 1- امر به مطالعه و بررسی آغاز خلقت ونتیجه گیری وجود معاد یا جهان آخرت .

2- اثبات امکان (دلیل امکانی ) با تکیه بر قدرت نامحدود.

آیه سوم: خَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ بِالحَْقّ‏ِ وَ لِتُجْزَى‏ کلُ‏ُّ نَفْسِ  بِمَا کَسَبَتْ وَ هُمْ لَا یُظْلَمُونَ(22)  جاثیه

ترجمه: و خدا آسمانها و زمین را به حقّ آفریده است، و تا هر کسى به [موجب‏] آنچه به دست آورده پاداش یابد، و آنان مورد ستم قرار نخواهند گرفت. (22)

پیام آیات:

1-     هدفداری وحکیمانه بودن خلقت جهان یا موجودات .

2- هدف از خلقت جهان این است که هر کس پاداش آنچه را انجام داده دریافت کند.

3-ضرورت وجود معاد بر اساس حکمت وعدل الهی. 

آیه چهارم: إِنَّ الَّذِینَ لَا یَرْجُونَ لِقَاءَنَا وَ رَضُواْ بِالحَْیَوةِ الدُّنْیَا وَ اطْمَأَنُّواْ بهَِا وَ الَّذِینَ هُمْ عَنْ ءَایَاتِنَا غَافِلُونَ(7)أُوْلَئکَ مَأْوَئهُمُ النَّارُ بِمَا کَانُواْ یَکْسِبُونَ(8) یونس

ترجمه: آنان که به دیدار ما امید ندارند و به زندگی دنیا راضی و خشنودند و برآن تکیه کردند و آنانی که از آیات ما غافلند آنها جایگاهشان آتش است، به خاطر کارهایی که انجام داده اند.

پیام آیات:

 1- « ان الذین لایرجون لقاءنا»:  غفلت از آخرت از موانع رشد و رستگاری است.

2- « ورضوا بالحیاة الدنیا و اطمأنوا بها»: رضایت دادن به دنیا و قناعت کردن بدان

3- « والذین هم عن ایاتنا غافلون»: غفلت از نشانه های نظام حکیمانه وغایتمند در جهان خلقت

4- « اولئک ما واهم النار بما کانوا یکسبون»: آثار گناه آلود دیدگاه اول و رسیدن به سرنوشت زیانبار در جهان دیگر

5- این آیات درباره ی افرادی است که مرگ را پایان زندگی می دانند و با جذب شدن به دنیا از آخرت بازمانده اند.

آیه پنجم: قُلْ هَلْ نُنَبِّئُکُم بِالْأَخْسَرِینَ أَعْمَالاً(103)الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیهُُمْ فىِ الحَْیَوةِ الدُّنْیَا وَ هُمْ یحَْسَبُونَ أَنهَُّمْ یحُْسِنُونَ صُنْعًا(104)أُوْلَئکَ الَّذِینَ کَفَرُواْ بَِایَاتِ رَبِّهِمْ وَ لِقَائهِ فحََبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فَلَا نُقِیمُ لهَُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَزْنًا(105)کهف

ترجمه: بگو:آیا به شما خبر دهیم که زیان کارترین(مردم) در کارها چه کسانی هستند؟ آنها که گم و تباه شد تلاش هایشان در زندگی دنیا با این حال می پندارند بهترین عملکرد را دارند. آنها کسانی هستند که کافر شدند به آیات پروردگارشان و لقای او،پس اعمالشان تباه و نابود شد و برای آنها در روز قیامت میزان و ارزشی قرار نمی دهیم.

پیام آیات:

1- ویژگی های زیانکار ترین مردم در این آیات بیان شده است: 1) کوشش آنان در زندگی به جایی نخواهد رسید.«الذین ضلّ سعیهم فی الحیاة الدنیا» 2) آنان فکر می کنند که درست عمل می کنند، اما تلاششان بی نتیجه است.« و هم یحسبون انّهم یحسنون صنعاً» 3) اگر اعمال درستی هم داشته باشند، با توجه به نوع زندگی ای که انتخاب کرده اند، فایده نخواهد داشت.4) اعمالی چنین کسانی در قیامت وزنی(ارزشی) نخواهد داشت وراه گشا نخواهد بود. « فلا نقیم لهم یوم القیامة وزناً»

2- « اولئک الذین کفروا بایات ربهم و لقائه فحبطت اعمالهم» تباه شدن اعمال نتیجه و معلول کفر به آیات الهی و آخرت است.

آیه ششم: وَ مَا هَذِهِ الْحَیَوةُ الدُّنْیَا إِلَّا لَهْوٌ وَ لَعِبٌ  وَ إِنَّ الدَّارَ الاَْخِرَةَ لَهِىَ الْحَیَوَانُ  لَوْ کَانُواْ یَعْلَمُونَ(64)عنکبوت

پیام آیات:

 1- زندگی دنیوی بدون معاد سرگرمی و بازی است . (لغو وبیهوده است )

2-زندگی واقعی (راستین ) در آخرت است .

3- آخرت سرای حیات وزندگی است و همه چیز در آن زنده است .  

آیه هفتم:  ‏ مَنْ ءَامَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الاَْخِرِ وَ عَمِلَ صَالِحًا فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لَا هُمْ یحَْزَنُونَ(69) مائده

ترجمه: هر کس به خدا و روز بازپسین ایمان آوَرَد و کار نیکو کند، پس نه بیمى بر ایشان است و نه اندوهگین خواهند شد.

پیام آیات: 1- زندگی سعادتمندانه در آخرت معلول سعی و تلاش و ایمان است.

2-    ایمان به خدا و آخرت شرط قبولی سعی و تلاش و یا عمل صالح است.

3-    ایجاد رشد و نشاط و تلاش فعالیت در زندگی دنیا. در سایه ایمان.

4-    عدم حزن و اندوه معلول ایمان به خدا و آخرت و عمل صالح است.

درس چهارم

ِآیه اول: اذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلَئکَةِ إِنىّ‏ِ خَالِقُ  بَشَرًا مِّن طِینٍ(71)فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِن رُّوحِى فَقَعُواْ لَهُ سَاجِدِینَ(72)ص

ترجمه : آنگاه که پروردگارت به فرشتگان گفت: من بشری از گِل خلق خواهم کرد.چون او را بیاراستم و از روح خود در او دمیدم پس برای او به سجده درآیید.

پیام آیات:

1- « انی خالق بشراً من طین»: بعد جسمانی وجود انسان که تحلیل پذیرو تغییر پذیر است.

2- « و نفخت فیه من روحی» : بعد روحانی وجود انسان که تجزیه ناپذیر و تحلیل ناپذیر است.

3- خداوند پس از این که از روح خود در انسان دمید به فرشتگان امر کرد تا بر انسان سجده کنند.

5-    همه ی ارزش ها و کرامت ها در وجود انسان مربوط به اصل حقیقت وی یعنی بعد روحانی وجود اوست نه بعد جسمانی او.

آیه دوم: ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَمًا فَکَسَوْنَا الْعِظَامَ لحَْمًا ثُمَّ أَنشَأْنَاهُ خَلْقًا ءَاخَرَ  فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الخَْالِقِینَ(14) مومنون

ترجمه: آن گاه نطفه را به صورت علقه درآوردیم. پس آن علقه را [به صورت‏] مضغه گردانیدیم، و آن گاه مضغه را استخوانهایى ساختیم، بعد استخوانها را با گوشتى پوشانیدیم، آن گاه [جنین را در] آفرینشى دیگر پدید آوردیم. آفرین باد بر خدا که بهترین آفرینندگان است. (14)

پیام آیه :

 1- بیان مراحل خلقت انسان و اینکه انسان دارای دو بعد جسمی و روحی است.

2- منظور از خلقت دیگر خلقت روح یا بعد غیر مادی انسان است .

3- ارزش و کرامت انسان ناشی از بعد غیر مادی انسان است.

4-خلقت جسم انسان بر خلقت روح او تقدّم دارد.

درس سوم

پیام آیه:

1-« ولقد کرمنا بنی ادم»: کرامت و برتری ذاتی انسان بر سایر موجودات

2-    « وفضلنا هم علی کثیرٍ ممن خلقنا تفضیلاً»: بیانگر فضیلت انسان بر بسیاری از مخلوقات است.

آیه دوم: فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا  فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتىِ فَطَرَ النَّاسَ عَلَیهَْا......(30)  روم

پس روى خود را با گرایش تمام به حقّ، به سوى این دین کن، با همان سرشتى که خدا مردم را بر آن سرشته است. آفرینش خداى تغییرپذیر نیست. این است همان دین پایدار، ولى بیشتر مردم نمى‏دانند. (30)

پیام آیه: دین الهی منطبق بر فطرت خدایی انسان.

 آیه سوم: وَ نَفْسٍ وَ مَا سَوَّئهَا(7) فَأَلهَْمَهَا فجُُورَهَا وَ تَقْوَئهَا(8) شمس

ترجمه: سوگند به نفس و آن که سامانش بخشید آنگاه بدکاری و تقوایش را به او الهام کرد.

پیام آیات:

1- ناظر بر « گرایش به نیکی ها و زیبایی ها» از ودیعه های الهی در انسان است.

2-در این آیه به « نفس» و آن که سامانش داد یعنی« خداوند » سوگند یاد شده است.

3-انسان فطرتاً بر خوبی ها و بدی ها آگاهی دارد.

 آیه چهارم: إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَ إِمَّا کَفُورًا(3) انسان

ترجمه: ما راه را به او نشان دادیم، یا سپاس گزار خواهد بود یا ناسپاس.

پیام آیه: 1- بیانگر قدرت اختیار انسان است، به طوری که انسان با داشتن ابزاری چون قدرت شنیدن و دیدن می تواند راه خوب را از بد تشخیص دهد.

2-انا هدیناه السبیل: هدایت ویژه ی انسان

آیه پنجم:  وَ الَّذِینَ جَاهَدُواْ فِینَا لَنهَْدِیَنهَُّمْ سُبُلَنَا  وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ(69)عنکبوت

ترجمه: و کسانى که در راه ما کوشیده‏اند، به یقین راههاى خود را بر آنان مى‏نماییم و در حقیقت، خدا با نیکوکاران است. (69)

پیام آیه:

 1- ضرورت جهاد و تلاش در مسیر حق

2-برخورداری از هدایت در راه حق

آیه ششم:  وَ لَا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ(2)قیامت

ترجمه: و [باز] نه! سوگند به و جدان سرزنشگر! (2)

پیام آیه: قرآن کریم وجدان اخلاقی را نفس لوّامه یعنی نفس سرزنشگر نامیده و بدان سوگند خورده است

آیه هفتم: فَبَشِّرْ عِبَادِ(17)الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ  أُوْلَئکَ الَّذِینَ هَدَئهُمُ اللَّهُ  وَ أُوْلَئکَ هُمْ أُوْلُواْ الْأَلْبَابِ(18)زمر

ترجمه: و [لى‏] آنان که خود را از طاغوت به دور مى‏دارند تا مبادا او را بپرستند و به سوى خدا بازگشته‏اند آنان را مژده باد، پس بشارت ده به آن بندگان من که: (17) به سخن گوش فرامى‏دهند و بهترین آن را پیروى مى‏کنند اینانند که خدایشان راه نموده و اینانند همان خردمندان. (18)

پیام آیه:

1- ضرورت پیروی از بهترین(درست ترین) سخن ها

2- خردمندان هدایت یافته کسانی از بندگان خدا هستند که از بهترین سخن ها پیروی می کنند.

آیه هشتم:  یا أَیُّهَا النَّاسُ کلُُواْ مِمَّا فىِ الْأَرْضِ حَلَالًا طَیِّبًا وَ لَا تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ  إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ(168)إِنَّمَا یَأْمُرُکُم بِالسُّوءِ وَ الْفَحْشَاءِ وَ أَن تَقُولُواْ عَلىَ اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ(169)بقره

ترجمه: ای مردم از آنچه در زمین است حلال و پاکیزه را بخوریدو از وسوسه های شیطان پیروی مکنید. بدرستی که او دشمن آشکار شماست

پیام آیات:

1- « یا ایها الناس» : مخاطب آیه همه ی مردم است

2- قبل از نهی از پیروی شیطان به استفاده از روزی های حلال و پاکیزه امر شده که این بیانگر معلولیّت پیروی از وسوسه های شیطان معلول و حرام خواری علت است.(پیروی از وسوسه های شیطان معلول حرام خوری است.)

3- شیطان به عنوان دشمن آشکار انسان معرفی شده است. « انه لکم عدو مبین»

4- شیطان انسان را به سه چیز امر می کند: 1)بدی ها 2) زشت کاری ها 3) بیان چیزی در مورد خدا که به آن علم نداریم.

آیه نهم: وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْانسَانَ وَ نَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ  وَ نحَْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ(16)ق

ترجمه: و ما انسان را آفریدیم وبه آنچه نفس او وسوسه می کند، آگاهیم و ما به او از رگ گردن نزدیکتر هستیم.

پیام آیه:

 1- ناظر بر اینکه نفس امّاره از زمینه های انجام گناه در انسان است.( از موانع رشد و رستگاری)

2- « و نحن اقرب الیه من حبل الورید» ارتباط مفهومی دارد با بیت:

متصل تر با همه دوری به من / از نگه با چشم و ازلب با سخن

4-    « و نعلم ما توسوس به نفسه» کار نفس اماره، وسوسه کردن است.

دانلود

درس دوم

آیه اول: مَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ مَا بَیْنَهُمَا إِلَّا بِالحَْقّ‏ِ وَ أَجَلٍ مُّسَمًّى وَ الَّذِینَ کَفَرُواْ عَمَّا أُنذِرُواْ مُعْرِضُونَ(3)احقاف

ترجمه: [ما] آسمانها و زمین و آنچه را که میان آن دو است جز به حقّ و [تا] زمانى معیّن نیافریدیم، و کسانى که کافر شده‏اند، از آنچه هشدار داده شده‏اند رویگردانند. (3)

پیام آیه:

 1- خلقت جهان و موجودات هدفدار و حکیمانه است.

2-    خداوند برای هر موجودی اجل (مدّت) معینی قرار داده است.

3-اعراض(روی گردانی) کفار از مسئله معاد را بیان می کند

 آیه دوم: یُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فىِ السَّمَاوَاتِ وَ مَا فىِ الْأَرْضِ  لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ  وَ هُوَ عَلىَ‏ کلُ‏ِّ شىَ‏ْءٍ قَدِیرٌ(1)تغابن

ترجمه:  هر چه در آسمانها و هر چه در زمین است خدا را تسبیح مى‏گویند. او راست فرمانروایى و او راست سپاس و او بر هر چیزى تواناست.

پیام آیه : تمام موجودات جهان تسبیح گوی خداوند هستند.

آیه سوم: خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ بِالحَْقّ‏ِ وَ صَوَّرَکمُ‏ْ فَأَحْسَنَ صُوَرَکمُ‏ْ  وَ إِلَیْهِ الْمَصِیرُ(3) تغابن

ترجمه: آسمانها و زمین را به حق آفریدو شما را صورتگری کرد و صورت هایتان را نیکوآراست و بازگشت به سوی اوست

پیام آیه:

1- آفریده شدن آسمانها و زمین، سخن از هدفمندی و غایتمندی آنها می باشد

2- خلقت انسان به بهترین صورت، بیانگر سرشت متعالی انسان است

3- الیه المصیر: « بازگشت انسان به سوی خداست» سخن از عبث نبودن خلقت انسان است هدفداری جهان خلقت

آیه چهارم:  أَ فَغَیرَْ دِینِ اللَّهِ یَبْغُونَ وَ لَهُ أَسْلَمَ مَن فىِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعًا وَ کَرْهًا وَ إِلَیْهِ یُرْجَعُونَ(83) آل عمران

ترجمه: آیا آنها غیر از آیین خدا می جویند؟ حال آن که به فرمان اوست هرکه در آسمانها و زمین است خواه ناخواه و همه به سوی او بازگردانده می شوند.

پیام آیه:

 1- هدف از خلقت را بازگشت به سوی خدا معرفی می کند؛پس، این نظام به هم پیوسته برای رفتن به سوی خدا سامان یافته است.

2-    همه ی موجودات خواه نا خواه در برابر فرمان خدا تسلیم هستند.( تسلیم همگانی است.)

 آیه پنجم:  مَّا تَرَى‏ فىِ خَلْقِ الرَّحْمَنِ مِن تَفَاوُتٍ  فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرَى‏ مِن فُطُور(3  ) ملک

ترجمه: نمی بینی در آفرینش [آن خدای] رحمان هیچ بی نظمی و گسستی. پس بار دیگر دیده بگردان، آیا هیچ شکافی می بینی؟

پیام آیه:

1-    از نبودن خلل و شکاف در جهان خلقت سخن می گوید

2- در جهان واقعی، نظم و همکاری مستحکمی به سوی هدف حاکم است و هیچ گونه نا بسامانی در آن راه ندارد.

3-هل تری من فطور : منظور از « نبودن خلل و شکاف» در هستی این است که خداوند اجزا و اعضای جهان خلقت را طوری آفریده که هر مخلوقی بتواند به هدفی که برای آن خلق شده است، برسد و

دیگران مانع او نشوند.

3-    ارتباط و پیوستگی بین موجودات جهان وجود دارد و آنها کاملاً به هم پیوسته و ووابسته اند و این بیانگر نظام واحد جهانی است.

دانلود